روش های تشخیص سرطان پوست
معاینه چشمی کامل (Total Body Skin Exam) توسط متخصص پوست در صورت لزوم، معتبرترین روش تشخیص ضایعات پوستی مشکوک به سرطان است. در مواردی که ضایعه یا خال یا لکه ای روی پوست مشاهده شود، پزشک ممکن است از درماتوسکوپ برای بررسی دقیق آن استفاده نماید. درماتوسکوپ، با بزرگنمایی چندبرابری ضایعات پوستی، دقت تشخیصی ملانوما را افزایش می دهد. با استفاده از درماتوسکوپ، دقت تشخیص نسبت به معاینه چشمی ساده تا ۲۰٪ افزایش می یابد و احتمال تشخیص نادرست را کاهش می‌دهد.
۱. بیوپسی (نمونه‌برداری) – پایه اصلی تشخیص
بیوپسی پوستی اولین و معتبرترین روش برای تأیید تشخیص سرطان پوست است. در این روش، بخشی از ضایعه (یا در موارد امکان‌پذیر، کل ضایعه) به‌وسیله ابزارهای خاصی مانند پانچ بیوپسی یا برش، قسمت کوچک یا کامل بافت برداشته می‌شود. نمونه حاصل به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال شده و در آنجا توسط پاتولوژیست با دقت زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا نوع سلول‌ها و میزان بدخیمی مشخص گردد.
در برخی موارد که تشخیص دشوار است، بررسی مجدد نمونه توسط یک پاتولوژیست دوم (نظر دوم یا second opinion) توصیه می‌شود.
۲. روش‌های تصویربرداری – در صورت نیاز به ارزیابی بیشتر
تصویربرداری‌ها به‌صورت روتین در تشخیص اولیه استفاده نمی‌شوند، اما در برخی موارد خاص، به‌ویژه زمانی که ضایعه پوستی ظاهری غیرمعمول دارد یا پزشک احتمال دهد که سرطان از محل اولیه فراتر رفته یا غدد لنفاوی یا اندام های داخلی را درگیر کرده، از روش‌های مکملی نظیر تصویربرداری‌های تخصصی و آزمایش‌های آزمایشگاهی نیز استفاده می‌شود. این روش‌ها بیشتر در بررسی میزان پیشرفت بیماری، تشخیص متاستاز (گسترش سرطان به سایر بافت ها) و یا برنامه‌ریزی درمانی کاربرد دارند.
موارد استفاده | نوع تصویربرداری | کاربرد تخصصی |
در ملانوماهای پیشرفته یا تومورهای بزرگ | MRI (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) | بررسی درگیری مغز، نخاع یا بافت‌های نرم عمقی |
مرحله‌بندی سرطان یا پیش از جراحی وسیع | CT Scan (اسکن توموگرافی کامپیوتری) | بررسی پخش شدن یا متاستاز سرطان به ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها |
در بررسی متاستازهای مشکوک یا ارزیابی پاسخ به درمان | PET Scan (پت اسکن با استفاده از رادیوایزوتوپ) | شناسایی سلول‌های سرطانی فعال در بدن |
در صورت لمس توده در زیر پوست یا نواحی لنفاوی | Ultrasound (سونوگرافی) | بررسی غدد لنفاوی ناحیه‌ای نزدیک ضایعه |
۳. آزمایش‌های آزمایشگاهی و بیولوژیکی – در موارد خاص
برخی آزمایش‌های خون و ژنتیک نیز ممکن است برای ارزیابی بیشتر و تصمیم‌گیری درمانی به کار روند:
- آزمایش LDH (لاکتات دهیدروژناز): در ملانوماهای پیشرفته، افزایش این آنزیم ممکن است نشانه‌ای از متاستاز باشد.
- بررسی‌های ژنتیکی تومور (جهش BRAF، NRAS، KIT): در موارد ملانومای پیشرفته، برای تعیین نوع درمان هدفمند انجام می شود.
- آزمایش‌های ایمونوهیستوشیمی: برای تعیین دقیق‌تر نوع سلول‌های سرطانی، به‌ویژه در موارد غیرمعمول یا نادر.
بطور کلی، تشخیص دقیق سرطان پوست بر پایه معاینه فیزیکی و بیوپسی استوار است و برای افراد در مراحل ابتدایی یا بدون علائم جدی، معمولاً نیازی به این آزمایش‌ها نیست. اما در موارد مشکوک یا پیشرفته، استفاده از این ابزارها به پزشکان کمک می‌کند تا تصویر دقیق‌تری از بیماری به دست آورده و درمان مؤثرتری را برنامه‌ریزی کنن